مهندسي عمران:
جهت دریافت چارت رشته عمران اینجا کلیک نمایید.
هنگامي كه وارد يك شهر
مي‌شويد، در نگاه اول چه مي‌بينيد؟ساختمان‌ها؟ راه‌ها؟ پل‌ها؟ فرودگاه و پايانه‌هاي
مسافربري؟ همه اينها و هر‌آنچه كه مربوط به عمران و نوسازي مي‌شود، در حيطه فعاليت
يك مهندس عمران قرار دارد. به عبارت ديگر مهندسي عمران بيانگر كاربرد علم در ايجاد
سازندگي و عمران كشور است؛ يعني هر چيزي كه به آبادي يك كشور باز مي‌گردد، مانند
سد، فرودگاه، جاده، برج، تونل، دكل‌هاي مخابرات، ساختمانهاي مقاوم در مقابل
زلزله، سيل و آتش، نيروگاه‌هاي برق و مصالح سبك، ارزان و با كيفيت مناسب
براي ساخت و ساز، در حيطه كار مهندس عمران قرار مي‌گيرد. زيرا در تمام زمينه‌هاي
عمراني در آغاز به يك مهندس كارآمد نياز داريم تا علاوه بر رعايت جنبه‌هاي
فني و اجرايي، اقتصادي نيز عمل كند. چون اقتصادي بودن يك اصل در مهندسي عمران
است. اين رشته در سطح كارشناسي داراي دو گرايش عمران ـ عمران و عمران ـ نقشه‌برداري
است.
مقطع کارشناسی
گرايش عمران ـ عمران
دانشجوي مهندسي عمران
ـ عمران مسائل مربوط به سازه، خاك و پي، راه و ترابري و هيدروليك را مطالعه
مي‌كند؛ يعني از يك سو به طراحي و نحوه ساخت اسكلت ساختمان‌ها و ساير بناهاي
فني مثل پل، فرودگاه و تونل پرداخته و از سوي ديگر به مطالعه رفتار زمين
بناهاي فني مي‌پردازد تا براساس نوع خاك زمين مورد نظر، شكل و شالوده سازه‌اي
را كه قرار است ساخته شود، طراحي كند. همچنين مهندس گرايش عمران به برنامه‌ريزي
حمل و نقل بين شهري و درون شهري، طراحي راه‌ها از نظر هندسي، زيرسازي و روسازي
پرداخته و اطلاعات عمومي خوبي نيز در مورد هيدروليك به دست مي‌آورد.
درس‌هاي اين رشته
در طول تحصيل
دروس مشترك در گرايش‌هاي
مختلف مهندسي عمران
رياضيات عمومي، فيزيك
عمومي، برنامه‌نويسي كامپيوتر، آمار و احتمالات مهندسي، محاسبات عددي، استاتيك،
ديناميك، مقاومت مصالح، مكانيك خاك، زمين‌شناسي مهندسي، متره و برآورد پروژه.
دروس تخصصي گرايش
عمران
تكنولوژي بتن، تحليل
سازه، بارگذاري، مهندسي پي، سازه‌هاي بتني، سازه‌هاي فولادي، روش‌هاي اجرايي
ساختمان، مكانيك سيالات، هيدروليك، هيدرولوژي مهندسي، رسم فني و نقشه‌كشي
ساختمان، نقشه‌برداري و عمليات، مهندسي آب و فاضلاب، بناهاي آبي، اصول و مباني
معماري و شهرسازي، پروژه سازه‌هاي فولادي، روش‌هاي خرابي ساختمان، راه‌سازي
و پروژه، روسازي، مهندسي ترابري، راه‌آهن، مهندسي ترافيك.(بسياري از درس‌هاي
اين گرايش همراه با آزمايشگاه است.)
گرايش عمران ـ نقشه‌برداري
هنگامي كه مكان ساخت
يك سازه تعيين مي‌شود، اولين كار نقشه‌برداري است. تا پستي بلندي‌ها و نقشه
مربوط به آن منطقه مشخص شده و براساس آن، مكان خاك‌برداري، ميزان خاك‌برداري
و نحوه خاك‌برداري تعيين گردد و در نهايت سطح مناسب براي پي‌سازي سازه مورد
نظر آماده شود. به عبارت ديگر نقشه‌برداري علم و فن پردازش، تجزيه و تحليل، تفسير
و نمايش اطلاعات مكاني به منظور اجراي بهينه پروژه‌هاي عمراني است. گرايش نقشه‌برداري
با جغرافيا و سنجش از راه دور، ارتباط نزديكي دارد. در ضمن چون نقشه‌برداري بيشتر
براي سازه‌هاي بزرگ خارج از شهر مثل سيلوها، پل‌ها، تونل‌ها و سدها كاربرد دارد،
كارهاي ميداني و صحرايي اين رشته بسيار زياد است و بخش نقشه‌برداري زيرزميني
آن نيز كار نسبتاً خشني مي‌باشد.
دروس تخصصي گرايش
نقشه‌برداري
راه‌سازي، رياضيات
مهندسي، هندسه ديفرانسيل، نقشه‌برداري و عمليات، نقشه‌برداري ژئودتيك، فتوگرامتري،
تئوري خطا، نقشه‌برداري مسير، نقشه‌برداري زيرزميني، هيدروگرافي، كارتوگرافي،
ژئودزي، ميكروژئودزي و نقشه‌برداري صنعتي، ژئودزي ماهواره‌اي، نجوم.
گرايش عمران ـ آب
مي‌گويند در آينده‌اي
نه چندان دور، دست‌يابي به منابع آبي جديد براي كشورهاي منطقه خاورميانه كه يكي از
مناطق خشك يا نيمه‌خشك جهان است؛ نيازي ضروري مي‌شود و حتي جنگ آينده خاورميانه بر
سر آب خواهد بود. كشور ما نيز كه در همين منطقه واقع شده است، كشوري خشك و نيمه خشك
است. چرا كه ميانگين بارندگي در ايران حدود يك سوم ميانگين بارندگي در جهان است و اين
يعني آن كه ما بايد از هر قطره آب موجود در كشورمان، حداكثر استفاده را كرده و از هدر
رفتن آن جلوگيري كنيم. در اين ميان مهندسين عمران ـ آب با ساخت سدها، تصفيه‌خانه‌ها،
تونل‌هاي انتقال آب و شبكه‌هاي توزيع آب در همين راستا گام برمي‌دارند. براي مثال در
ساخت يك سد، بررسي پستي و بلندي‌هاي منطقه كه سد در آن ساخته مي‌شود و تعيين مقدار
بتن مورد نياز براي ساختن سد به گرايش نقشه‌برداري مربوط مي‌شود. همچنين تعيين مكان
ساخت سد و طراحي حجم مخزن سد و سرريزها و كارهاي آماري مربوط به بارندگي و جمع‌آوري
آب به گرايش مهندسي عمران ـ آب برمي‌گردد و بالاخره ساخت خود سد به گرايش عمران ـ عمران
ارتباط پيدا مي‌كند.
دروس تخصصي گرايش عمران
ـ آب
تكنولوژي، تحليل سازه،
بارگذاري، مهندسي پي، سازه‌هاي بتني، سازه‌هاي فولادي، روش‌هاي اجرايي ساختمان، مكانيك
سيالات، هيدروليك، هيدرولوژي مهندسي، رسم فني و نقشه‌كشي ساختمان، نقشه‌برداري و عميات
اجرايي، مهندسي آب و فاضلاب و بناهاي آبي، شيمي عمومي، هواشناسي، مهندسي سيستم، ماشين‌هاي
آبي و ايستگاه‌هاي پمپاژ ، شيمي ميكروبيولوژي آب، فرآيند تصفيه، مقدمه‌اي بر بهداشت
محيط. (بسياري از درس‌هاي اين گرايش همراه با آزمايشگاه است).
توانايي‌هاي لازم
متخصص عمران در محيط
كار خود با اقشار مختلف جامعه از جمله كارگران، تكنسين‌ها و مهندسين رشته‌هاي
ديگر سروكار دارد و بايد با همه اين افراد ارتباط خوبي برقرار كند. همچنين بايد
آمادگي كار در كارگاه‌هاي داخل و خارج شهر را داشته باشد. عده‌اي نيز جذب بـُعد
نظري و آزمايشگاهي مهندسي مي‌شوند كه اين عده نيز بايد آمادگي كارهاي محاسباتي،
دفتري و آزمايشگاهي را داشته باشند. كارهايي كه به رياضيات قوي و صبر و حوصله
بسيار نياز دارد.
موقعيت شغلي در ايران
اصولاً مهندس عمران
شانس كاري زيادي دارد چون در طراحي و ساخت بسياري از كارهاي عمراني مانند
راه‌ها، پل‌ها، سدها، سازه‌هاي دريايي براي سكوهاي نفتي، آشيانه‌هاي هواپيما
و خانه‌هاي مسكوني مقاوم در مقابل زلزله، مهندسين عمران حضوري فعال دارند.
متخصصاني كه يا در دفترهاي مشاوره به طراحي پروژه‌هاي فوق مي‌پردازند يا مجري
كارهاي عمراني مذكور بوده و به كيفيت اجراي آنها نظارت دارند. فارغ‌التحصيلان
نقشه‌برداري نيز علاوه بر موارد ياد شده در هدايت و كنترل اجراي خطوط انتقال آب، برق،
گاز، احداث مترو، نصب وماشين‌آلات و تجهيزات فني دقيق و حساس، هدايت و تعيين وضعيت
انواع وسايل نقليه نظامي و غيرنظامي هوائي، دريايي و زميني نقش مهم و مؤثري دارند.
البته بايد توجه داشت كه هر دانشجوي مهندسي عمران نمي‌تواند فرصت‌هاي شغلي
خوبي داشته باشد. بلكه بايد در دوران تحصيل به دنبال يادگرفتن باشد نه اين
كه تنها واحدهاي دانشگاهي را پاس كند و يا حتي به فكر يك معدل خوب دانشگاهي
باشد. چون شركت‌هاي عمراني خصوصي و دولتي به دنبال يك نيروي كارآمد هستند
نه يك شاگرد اول دانشگاه!
كاردان فني عمران
هدف از تربيت كاردان
فني عمران تربيت متخصصاني است كه بتوانند فضاي خالي بين مهندسين متخصص و كارگران ماهر
را در زمينه كارهاي عمراني پركنند اين رشته داراي 6 گرايش عمران روستايي، زيرسازي راه،
كارهاي عمومي ساختمان، ساختمانهاي بتني، ساختمانهاي آبي، كارتوگرافي، فتوگرامتري
و نقشه‌برداري است.
گرايش عمران روستايي
با توجه به مشكلات روستاها
و روستاييان، مسأله روستاها همواره در سرلوحه برنامه‌هاي دولت قرار دارد. بنابراين
هدف اين دوره تربيت افراد متخصصي است كه بتوانند در امور عمران روستاها نظير ايجاد
ساختمان، راه، كارهاي عمراني، تأمين آب آشاميدني و مشاغلي از اين قبيل فعاليت كنند.
داوطلب اين رشته علاوه بر توانمندي در دروس رياضيات، فني، فيزيك، مكانيك، رسم فني و
شيمي بايد آمادگي و شرايط جسمي و روحي لازم را براي كار در محيط‌هاي روستايي داشته
و از قدرت تجسم و ابداع خوبي برخوردار باشد.
درس‌هاي اين رشته در
طول تحصيل
دروس مشترك در گرايش‌هاي
مختلف اين رشته
رياضيات عمومي و مقدماتي،
آمار، فيزيك حرارت، فيزيك مكانيك، رسم فني، زمين‌شناسي و مصالح ساختماني، محاسبات فني،
اجزاي ساختمان و كارگاه، زبان فني، قوانين و روابط كار، تعمير ونگهداري، ايمني و بهداشت،
نقشه‌برداري و عمليات، مكانيك خاك، نقشه‌كشي ساختمان.
دروس تخصصي گرايش عمران
روستايي
تكنولوژي بتن، ماشين‌آلات
ساختماني و راه‌سازي، كارگاه تأسيسات برقي، كارهاي چوبي ، تجهيز و اداره كارگاه، اجراي
ساختمانهاي كوچك بتني ، اجراي ساختمان‌ها با مصالح صنعتي ، آبرساني و بهداشت روستا
، ساختمانهاي كوچك آبي ، راه‌هاي روستايي ، معماري روستايي ، متره و برآورد ، كارآموزي
. (بسياري از درس‌هاي اين گرايش همراه با كارگاه يا پروژه است).
گرايش ساختمانهاي بتني
گسترش روز افزون ساختمانهاي بتني و
محدود شدن مصرف فولاد در ساختمان و نياز مبرم صنعت به تكنسينهائي كه بتوانند
كارهاي بتني را به نحو مطلوب انجام دهند، بيانگر نياز جامعه به افراد كاردان متخصص
ساختمانهاي بتني است. گفتني است كه داوطلبان ورود به اين مجموعه بايد
قبل از ورود به مرحله آزمون و گزينش، داراي حداقل دوازه هفته سابقه
كار يا كارآموزي در يكي از كارگاه‌هاي ساختماني(ترجيحاً در ساختمانهاي بتني) باشند،
در غير اينصورت دواطلبان پس از موفقيت در آزمون و
گزينش بايد در برنامه دوره شناخت كار كه برنامه آن توسط مؤسسه آموزشي تعيين خواهد شد،
شركت نمايند.
دروس تخصصي گرايش ساختمانهاي
بتني
تكنولوژي بتن، اجزاي
ساختمانهاي بتني ، رفتار قطعات بتن آرمه، بتن پيش ساخته پيش‌تنيده،
ماشين آلات كارگاهي، نقشه‌كشي ساختمانهاي بتني ،
متره و برآورد ، تجهيز و اداره كارگاه، شيمي مصالح، كارآموزي . (بسياري از درس‌هاي
اين گرايش همراه با كارگاه و پروژه است.)
گرايش كارهاي عمومي
ساختمان
بي‌شك در كارهاي ساختماني،
فعاليت‌هاي بسياري انجام مي‌گيرد كه قسمت عمده‌اي از اين فعاليت‌ها به كارهاي عمومي
در ساختمان تعلق دارد. آمار و اطلاعات نيز به ما مي‌گويد كه صنعت ساختمان‌سازي نياز
مبرمي به تخصص فارغ‌التحصيلان كارداني فني كارهاي عمومي ساختمان دارد. افرادي كه مي‌توانند
به عنوان تكسنين كارگاه در كليه كارگاه‌هاي ساختماني فعاليت كنند يا به عنوان كمك مهندس
از طرف دستگاه نظارت يا كارفرما در كارهاي ساختماني نظارت داشته باشند.
دروس تخصصي گرايش كارهاي
عمومي ساختمان
نقشه‌كشي اجرائي، اجراي
ساختمان‌ها با مصالح سنتي ، اجراي ساختمانهاي بتني، اجراي ساختمانهاي فلزي، محوطه
سازي، متره و برآورد ، تجهيزات و اداره كارگاه، كارآموزي (كاربيني)، كارآموزي (كارورزي).
(بسياري از درس‌هاي اين گرايش همراه با پروژه است.)
گرايش زيرسازي راه
هدف تربيت افرادي است
كه با معلومات علمي و اطلاعات و شناخت موارد فني و اجرايي لازم بتوانند نقشه‌ها، دستورالعمل‌هاي
اجرايي، زمينه‌هاي مختلف زيرسازي راه و عمليات خاكي (مسائل مربوط به قشرهاي زيرآسفالت
ـ پياده كردن مسير راه و غيره) را درك كنند و به كمك كارگران، استادكاران و ساير عوامل
فني و امكانات لازم و يا راهنمايي كارشناسان، آنها را به مراحل اجرا درآورند. داوطلب
اين گرايش بايد در دروس رياضي، فيزيك و فني، دبيرستان قوي بوده و با توجه به سختي‌كار
از شرايط جسمي لازم برخوردار باشد. فارغ‌التحصيلان اين گرايش مي‌توانند در شركت‌هاي
عمومي، بخش دولتي و همه كارگاه‌هايي كه به طريقي با راه‌سازي سر و كار دارند، به عنوان
تكنسين زيرسازي انواع راه‌ها، راه‌آهن، حفر تونل و موارد مشابه مشغول به كار شوند.
گرايش كارتوگرافي
فارغ‌التحصيلان اين
گرايش به عنوان كاردان فني، كارآيي لازم و مهارت عملي براي فعاليت‌هاي كارتوگرافي در
مراحل مختلف گردآوري اطلاعات، تأليف، چاپ و تكثير نقشه‌ها به دست مي‌آورند تا با توجه
به تخصص و كارآيي‌هاي به دست آمده بتوانند به عنوان تكنسين كارتوگراف براي كارهاي مختلف
تهيه نقشه در سازمان‌ها و ادارات دولتي و ارگان‌ها يا بخش خصوصي مجهز به بخش كارتوگرافي
و نقشه‌كشي، فعاليت كنند.
گرايش نقشه‌برداري
مفهوم علم نقشه‌برداري
، جمع‌آوري اطلاعات فيزيكي و هندسي از سطح به عمق زمين و يافتن نوعي مدل يا ارتباط
رياضي بين اين اطلاعات با استفاده از علم احتمال است. عيني‌ترين استفاده از اين اطلاعات،
تهيه نقشه‌هاي گوناگون جغرافيايي، نظامي و مهندسي براي احداث راه‌ها، سدها، كانال‌ها،
برق‌رساني و ... است. هدف گرايش كاردان فني عمران ـ نقشه‌برداري ، تربيت متخصصاني است
كه مهارت‌هاي لازم را به عنوان رابط بين مهندسين و كارگران فني نقشه‌برداري براي برداشت
و پياده كردن نقشه در زمينه‌هاي ياد شده داشته باشند. داوطلبان اين گرايش بايد در دروس
رياضي، فيزيك و فني آگاهي كافي داشته و از قدرت بدني خوبي برخوردار باشند. فارغ‌التحصيل
اين گرايش مي‌توانند در ارگان‌هاي دولتي و خصوصي در زمينه‌هاي فني راه‌سازي، شهرسازي،
معادن، ساختمان، سدسازي و موارد مشابه مشغول به كار شوند.
گرايش ساختمانهاي آبي
هدف اين گرايش تربيت
افرادي است كه با عنوان كاردان فني متخصص بتوانند فضاي خالي بين مهندسين متخصص و كارگران
ماهر را در زمينه ساختمانهاي آبي نظير سدهاي خاكي، سدهاي بتني، كانال‌ها و اسكله‌ها
پركنند. وزارت نيرو،جهادكشاورزي و سازمان آب از جمله محل‌هاي جذب فارغ‌التحصيلان كاردان
فني عمران گرايش ساختمانهاي آبي است.
گرايش فتوگرامتري
فعاليت در هر يك از
برنامه‌هاي عمراني مستلزم داشتن نقشه است. "فتوگرامتري" يكي از روش‌هاي نقشه‌برداري
است كه نسبت به روش‌هاي ديگر سرعت زياد، هزينه كم و دقت بسيار زيادي دارد.دانشجويان
دوره كارداني فتوگرامتري مهارت ودانش تئوري لازم را براي نقشه‌برداري هوايي و عكس‌برداري
از محيط‌هاي عمراني به دست مي‌آورند و مي‌توانند به عنوان اپراتورهاي ماهر براي انجام
مثلث بندي و تبديل عكس به نقشه در هر سازمان واداره دولتي يا بخش خصوصي كه مجهز به
دستگاه‌هاي فتوگرامتري باشد، فعاليت كنند.
دروس پايه
رياضيات عمومي، رياضيات
كاربردي، فيزيك موج و ارتعاش، الكتريسيته، برنامه‌نويسي كامپيوتر، الكترونيك
دروس اصلي
نقشه‌برداري، كارتوگرافي،
كمك‌هاي اوليه و بهداشت فردي
دروس تخصصي
مقدمات فتوگرامتري،
تهيه ـ تبديل، دستگاه‌هاي فتوگرامتري و نگهداري آنها، تئوري توجيه ـ ارتوفتو، مثلث‌بندي
هوائي، زبان فني، كارورزي